ប្រេងឡើងថ្លៃ ឬ ធ្លាក់ថ្លៃដោយសារអ្វី?

កាលពីថ្ងៃមុន Askap ធ្លាប់បានលើកយកអន្យបទមួយរួចមកហើយដែលស្តីអំពីមូលហេតុនៅពីក្រោយតម្លៃមាសឡើងថ្លៃ ឬ ធ្លាក់ថ្លៃ។ នៅថ្ងៃនេះ យើងសូមបង្វែរចំណាប់អារម្មណ៍លោកអ្នក មកស្វែងយល់មូលហេតុនៅពីក្រោយតម្លៃប្រេងឡើងថ្លៃ ឬ ចុះថ្លៃវិញម្តង ថាតើមានកត្តាអ្វីខ្លះទៅ?

១.តម្រូវការផ្គត់ផ្គង់នៅលើទីផ្សារប្រើប្រាស់ប្រេងពិភពលោក (Supply and Demand)
ជាទូទៅទំនិញមួយដែលមានការផ្គត់ផ្គង់លើសតម្រូវការ វានឹងចុះថោក។ ផ្ទុយទៅវិញបើតម្រូវការមានច្រើនជាងការផ្គត់ផ្គង់ ទំនិញនោះនឹងឡើងថ្លៃជាមិនខាន។ ប្រេងក៏ដូច្នេះដែរ បើគេសង្កេតឃើញថា ការផលិតប្រេង និង ការស្តុកប្រេងមានច្រើនជាងមុនលើសតម្រូវការប្រេងនៅលើទីផ្សារសាកល នោះតម្លៃប្រេងនឹងចុះថោកជាមិនខាន។ ប៉ុន្តែបើការផលិតប្រេង ឬ ស្តុកប្រេងទុកវាទាបជាងតម្រូវការ នោះប្រេងនឹងឡើងថ្លៃ។

ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ នេះ តម្លៃប្រេងបានធ្លាក់ថ្លៃដល់ទៅក្រោម ៣០ ដុល្លារកាលពីខែកុម្ភៈ ដោយសារតែគេមើលឃើញថា ជាផ្នែកមួយបណ្តាលមកពីការផលិតប្រេង និង ការស្តុកប្រេងរបស់អាមេរិកដែលជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ប្រេងធំជាងគេបំផុតមួយនៅលើពិភពលោកបានកើនឡើងទ្វេដងលើសតម្រូវការនៅលើទីផ្សារក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ប្រទេសអង្គការនាំប្រេងចេញ OPEC និង រុស្ស៊ីជាដើមបានបង្កើនការផលិតច្រើនជាងមុន ខណៈដែលតម្រូវការប្រេងធ្លាក់ចុះនៅប្រទេសចិនដោយសារតែវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ បានធ្វើឲ្យតម្លៃប្រេងចុះថោកទៅ។ នេះជាឫសគល់សំខាន់មួយដែលធ្វើឲ្យតម្លៃប្រេងប្រែប្រួលឡើងចុះអាស្រ័យលើតម្រូវការផ្គត់ផ្គង់នេះ។

២.វិបត្តិនយោបាយសាកលលោក
វិបត្តិសាកលលោកដូចជាសង្គ្រាម អំពើហិង្សា ការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងការវាយប្រហារនានានឹងធ្វើឲ្យតម្លៃប្រេងមានការប្រែប្រួល ពោលគឺបានឡើងថ្លៃជាពិសេសបើបញ្ហាទាំងនេះកើតមានឡើងនៅក្នុងប្រទេសផលិតប្រេងដូចជា នៅអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ និង លីប៊ី ជាដើម។

ឧទាហរណ៍ដូចជាសង្គ្រាមនៅប្រទេសដឹកនាំដោយអង្គការ NATO បានវាយប្រហារទៅលើប្រទេសលីប៊ីកាលពីឆ្នាំ ២០១១ គឺជាផ្នែកមួយបានធ្វើឲ្យតម្លៃប្រេងឡើងថ្លៃ។ ប្រេងឡើងថ្លៃដោយសារតែលីប៊ីជាប្រទេសផលិតប្រេងដ៏ធំមួយដែរ ដូច្នេះការវាយប្រហារនេះបានធ្វើឲ្យការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងចេញពីប្រទេសនេះទៅទីផ្សារសាកលលោកបានធ្លាក់ចុះ ព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់ការផលិត។

វិបត្តិទាំងនេះក៏បានកើតមានឡើងនៅបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀតដែរ ដូចជានៅនីហ្សេរីយ៉ាទ្វីបអាហ្រ្វិកដែលជារឿយៗរងការវាយប្រហារដោយក្រុមឧទ្ទាមទៅលើអណ្តូងប្រេងកាតរបស់ខ្លួន។ ដូច្នេះ បើអណ្តូងប្រេងកាតទាំងនោះត្រូវរាំងខ្ទប់ ការផលិតប្រេងនឹងថយចុះ នោះនឹងធ្វើឲ្យតម្លៃប្រេងឡើងថ្លៃដែរ។

៣.គ្រោះមហន្តរាយផ្សេងៗ
ចំណុចចុងក្រោយទាក់ទិនទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយដែលមិនអាចព្យាករណ៍ទុកជាមុនបាន ដូចជាគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ ខ្យល់ព្យុះ ការរញ្ជួយដី ភ្លើងឆេះព្រៃ ជាដើម មានឥទ្ធិពលទៅលើតម្លៃប្រេង។

ឧទាហរណ៍កាលពីឆ្នាំ ២០០៥ នៅពេលដែលអាមេរិកជួបគ្រោះមហន្តរាយខ្យល់ព្យុះ Hurricane Katrina កាលពីឆ្នាំ ២០០៥ ដែលបានបណ្តាលឲ្យប្រព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាច្រើនដែលរួមមានទាំងរោងចក្រផលិតប្រេងត្រូវបំផ្លិចបំផ្លាញ បានធ្វើឲ្យតម្លៃប្រេងឡើងថ្លៃភ្លាមៗ។ កត្តានេះដោយសារតែរោងចក្រផលិតប្រេងផ្អាកដំណើរការផលិត និង មិនអាចផ្គត់ផ្គង់តាមតម្រូវការភ្លាមៗបាន ធ្វើឲ្យប្រេងឆក់ឱកាសឡើងថ្លៃលើទីផ្សារអន្តរជាតិ។

សម្រាប់អ្នកជួញដូរប្រេងនៅលើទីផ្សារអន្តរជាតិ គេបានកំណត់ការជួញដូរតម្លៃប្រេងក្នុងតម្លៃណាមួយគឺផ្អែកលើស្ថានភាពទាំងនេះ ទុកធ្វើជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ជួញដូរប្រចាំថ្ងៃ៕

ប្រភព៖ thebalance & oilprice